Ceviz, Beyne İyi Geliyor

Bu mevsim, ceviz yemenin tam zamanıdır. Eylül, Ekim, Kasım ayları ceviz hasadının en yaygın olduğu vakitler... Bu yüzden tezgâhlarda taze cevizler meraklılarını bekliyor. Taze cevizi yemek güzel, ama ellerde bıraktığı lekeleri çıkarmak da zor… Yine de iki-üç dakika sirkeli suda bekletip ovmak işe yarıyor.

Ceviz, Allâh’ın bizlere ikram ettiği çok kıymetli yemişlerdendir. Bu mûcize meyveyi tanıyan herkes, onun açıkça beynimizin küçük bir modeli olduğunu söyler. Son yıllarda, araştırmacılar da ceviz ile beynin fizikî benzerliği üzerinde çok kafa yoruyorlar. Cevizin beyinle olan fizikî benzerliği dışında, cevizdeki besin maddeleriyle beynin ihtiyacı olan vitaminlerin benzerliği de oldukça dikkat çekici... Özellikle meyveler içinde “gümüş iyonu” bulunduran tek meyve, cevizdir. Öte yandan bu gümüş iyonuna ihtiyaç duyan tek organ da beyindir. Öyle ki; ceviz âdeta beyne “Sağlıklı çalışmak istiyorsan beni ye!” diye davette bulunuyor.

Dalından kopardığımız bir cevizi en dıştan içe doğru incelediğimizde; yeşil kabuğu ile kafa derisine, sert kabuğu ile kafatasına, içindeki zarı ile beyin zarına, asıl meyvesi ile de beyne benzediğine şâhit oluruz.

İşte ceviz ve beynin ortak yanları; ceviz iki eşit ve simetrik parçadan oluşur. Beyin ise, sağ ve sol loptan... Ceviz sert ve koruyucu bir kabuk ile çevrilidir, beyin ise sert ve koruyucu bir kafatası ile. Ceviz de beyin de kıvrımlarla kaplanmıştır.

Ceviz, yaklaşık yüzde 67-68 oranında faydalı yağ içerir, beyin ise yaklaşık yüzde 67-68 oranında “yapısal yağ” içerir. Beyin, fonksiyonlarını sürdürebilmek için gıdalarda bulunan faydalı yağlara ihtiyaç duyar. Ceviz yağı da beynimiz için çok faydalıdır. Organizmanın kendisinin üretemediği omega-3 yağları da cevizde yüksek miktarda bulunmaktadır. Omega-3 yağ asidi, gıdalar arasında az rastlanan bir yağ asidi çeşididir. Bilinen en iyi iki kaynağı, balık ve cevizdir. Ayrıca beynin enerji için kullandığı glikozdan sonra ikinci madde omega-3 yağlarıdır. Omega-3 yağları, fındık, fıstık ve bademde de bulunur, ama ceviz, oran bakımından birinci sıradadır.

Cevizin bir başka ayırt edici özelliği ise, omega-3 yağları ve alfadinoleik asidi (ALA) birlikte barındırıyor olmasıdır ki, bu da cevizi, balık dışında bu gerekli yağları içeren çok az sayıdaki gıda kaynağından biri hâline getirir.

En faydalı on besin listesinde yer alan ceviz, tatlılarımızın vazgeçilmezlerindendir. Özellikle Akdeniz diyetinde görülmesine rağmen, küçükten büyüğe herkesin yemesi gereken bir gıda kaynağıdır.

Dünya’da ve Türkiye’de 10 yıldır yapılan klinik ve ilmî çalışmaların sonuçlarına dayanılarak hazırlanan raporda, cevizin faydalarıyla ilgili olarak şunlar kaydedilmiştir.

Cevizin Genel Faydaları

Günde 3-5 tane (30-45 gram) tüketilmesi tavsiye edilen cevizin faydalarını şu şekilde sıralayabiliriz:

Cevizde yüksek orandaki omega-3 yağ asitleri, kalp hastalıklarını, diyabeti, inmeyi, yüksek kan basıncını ve klinik depresyonu azaltıyor.

Ceviz tüketimi, kandaki kolesterol seviyesini düşürüyor ve kalp atışlarında düzensizliği önlüyor. Ceviz, damarlarda daha az pıhtılaşma özelliği olan kan tipinin üretimine ve iyi kolesterol oranının, kötü kolesterol oranına göre artmasına yardım ediyor; kolesterolün damarları tıkama aşamasında önemli bir adım olan şişme ve kızarıklığı azaltabiliyor.

Ceviz; tamamı kalp hastalıklarıyla mücadelede tesirli olan yağ asitleri, besleyici gıdalar biyoaktif bileşikler, fistosterol ve folik asidi, yüklü miktarda ihtiva ediyor.

Cevizdeki larginin adlı madde, kan damarlarının iç tarafının pürüzsüz ve düzgün olmasını sağlayarak kan-damar sisteminin rahatlamasını sağlıyor. Cevizdeki fitosteroller, kalın bağırsak, göğüs ve prostat kanseri gibi kanser çeşitlerinden korunma sağlıyor, bağışıklık sistemini güçlendiriyor.

Cevizdeki yağ profili, fitosteroller ve magnezyum, safra taşı oluşumunun önüne geçiyor. Beyne benzeyen ceviz, kavrama ve anlamayı geliştiriyor. Asya ülkelerinde ceviz, hâlâ beyin gıdası olarak kabul ediliyor. Bu ülkelerde öğrenciler, sınavlardan önce ceviz yiyerek notlarını yükseltebileceklerine inanıyorlar. Omega-3 yağ oranı düşük çocuklarda, daha yüksek hiperaktif olma özelliği, daha fazla öğrenim ve davranış bozuklukları, daha fazla huysuzluk ve uyku düzensizliği görülmüştür. Ceviz, sâkinleştirici, rahatlatıcı ve sinir sistemi rahatsızlıklarını önleyici tesiriyle bu tür problemlerin önüne geçebiliyor.

Protein, lif, yağ asitleri, vitaminler ve mineraller bakımından zengin olan cevizin faydaları arasında büyüme, gelişme ve yenilenmede de tesiri göze çarpıyor. Bu tesirler içerdiği manganez ve çinkodan kaynaklanıyor.

Ceviz Omega-3, Omega-6, A, B ve E vitaminleri ile lif yönünden zengin olmasının yanı sıra, beyin için gerekli gümüş iyonlarını da ihtiva etmektedir. Antibakteriyel özelliği olan gümüş iyonları, beyin sağlığının koruyucusudur.

Cevizdeki melatonin, beyin bezesi tarafından salgılanan melatoninin insan vücudunun kullanıma hazır formunu içeriyor. Melatonin, gece çalışan ve zaman farkından dolayı uyku düzensizliği çeken kişilerde uyuma rahatsızlıklarını ortadan kaldırabiliyor veya en azından azaltabiliyor. Cevizin, antioksidan özelliği dolayısıyla kardiyovasküler ve sinir sistemine zarar veren “Parkinson” ve “Alzheimer” gibi çok kuvvetli hastalıkların gelişimini erteleyebileceği veya azaltabileceği ileri sürülüyor. Ceviz, antioksidan savunmada önemli olan birtakım enzimlerde zorunlu kofaktörler olarak görev yapan manganez ve bakır içeriyor. (Daha geniş bilgi için bakınız: Cevizin Faydaları Nelerdir? www.noktavirgul.com)

Ayrıca kolesterolün düşürülmesi ve baş ağrılarından kurtulmak için önceden dış kabuğunu kırdığınız cevizleri, bir bardak ılık suda 6-7 saat bekletiniz. Bardaktaki suyun renginin değiştiğini ve hatta yoğunluğunun arttığını göreceksiniz. Daha sonra bu suyu içiniz. Bu kürü, 1 hafta uygulayıp 1 hafta bırakınız, yaklaşık 3-5 haftada artık vücuttaki ağırlığın ve baş ağrılarının iyice azaldığını göreceksiniz.